Pa zbatimin e reformave të nevojshme, Republika e Maqedonisë së Veriut nuk do të mund të fillojë realisht negociatat për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Përfshirja e bullgarëve dhe e pjesëve të tjera të kombeve në Kushtetutë është pjesë e propozimit francez, i cili është një propozim evropian. Këto janë kushtet dhe të dyja palët i kanë pranuar, askush nuk po vendos kushte shtesë. Kështu ka deklaruar për BGNES Ilhan Kyçyk, kryetar i partisë politike “Aleanca e Liberalëve dhe Demokratëve për Evropën” dhe deputet i Parlamentit Evropian nga grupi “Rinovo Evropën”. Në shoqërinë maqedonase duhet të fillojë debati i vështirë për ndryshimet kushtetuese për të filluar hapja reale e të gjithë kapitujve, domethënë Republika e Maqedonisë së Veriut është në rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian (BE), bazuar në agjendën e reformave.
“Parakushti më i rëndësishëm është konsensusi publik, por edhe marrëveshja politike nuk është më pak e rëndësishme. Si raportues i Parlamentit Evropian, u dhashë kohën e nevojshme politike pushtetarëve në Shkup, dhe këtu kam parasysh opozitën, për të gjetur këtë konsensus për të shkuar në rrugën drejt BE-së. Pa ndryshuar kushtetutën, RMV nuk mund të fillojë realisht negociatat me BE,” është kategorik Kyçyk. Ai paralajmëroi se nëse RMV nuk i bën këto ndryshime në një të ardhme të afërt, do të shkëputet nga Shqipëria, e cila do të vazhdojë dhe do t’u bashkohet atyre vendeve që do të kenë një udhërrëfyes të qartë, ndërsa RMV do të mbetet në grup me Serbinë, Kosovën, Bosnja dhe Hercegovina, vende që kanë çështje serioze bilaterale dhe duhet të zgjidhin çështjet që rrjedhin nga luftërat në të kaluarën. “Nga ana tjetër, është edhe sfida gjeopolitike, bashkë me këtë mundësia që Ukraina të fillojë realisht të negociojë me BE-në, është një vend që ka marrë statusin e kandidatit për anëtarësim. Zgjedhja është shumë e qartë, a dëshiron RMV të vazhdojë rrugën e saj, duke reformuar marrëdhëniet publiko-shoqërore, apo do t’i bashkohet një grupi tjetër që nuk ka një udhërrëfyes të qartë në BE”, tha Kyçyk dhe theksoi se pyetja i drejtohet gjithë elitës politike maqedonase.
Ai theksoi se gjatë viteve gjithmonë ka bërë thirrje për një gjë: “Mund të ketë debate të vështira për buxhetin, politikën sociale, mund të debatoni për çështjet e rendit të ditës në Kuvendin Popullor të Maqedonisë, por kur bëhet fjalë për qëllimet strategjike – hyrja në BE, këtu të gjithë duhet të jeni të bashkuar, pra të ketë bashkim”. Por ky bashkim nuk është i dukshëm, përkundrazi – luan me frikën e shoqërisë maqedonase. “Jo, askush nuk vendos kushte shtesë. Këto janë kushtet dhe të dyja palët janë pajtuar – Bullgaria dhe RSM i kanë votuar këto kushte në Kuvendin bullgar, përkatësisht në Parlamentin e Maqedonisë. Tani e tutje këto marrëveshje duhet të përmbushen”, u shpreh eurodeputeti dhe shtoi se nëse nuk bëhen ndryshimet e nevojshme kushtetuese, nuk ka arsye për të votuar raportin e RMV në PE, sepse ndryshimet kushtetuese janë parakusht thelbësor për fillimin e procesit të negociatave.
Kyçyk shpjegoi se procesi i negociatave merr parasysh progresin dhe ngecjet, por nëse nuk merren parasysh parakushtet për fillimin e tij, në fakt nuk po flasim për një proces real negociator i cili përfshin hapjen dhe mbylljen e negociatave edhe atë sipas metodologjisë së re. “Prandaj krahasimi me Republikën e Turqisë është absolutisht i pabazuar. Turqia po negocion, bashkë me atë po raporton progres për disa gjëra, nga ana tjetër ka edhe një kthim prapa, por është në një situatë në anën negociatore, RMV ende nuk e ka filluar këtë proces, është në situatën e skriningut”, shton eurodeputetja.
Lidhur me anëtarësimin e Bullgarisë në Shengen, Ilhan Kyçyl theksoi se janë dy vende që duhet të binden, njëra është Holanda, tjetra është Austria. “Austria ka një problem real me mënyrën se si funksionon sistemi Shengen – ky është një debat i gjatë që do të duhet të zhvillohet në institucionet evropiane. Holanda ka pritshmëri specifike dhe më duket se mjedisi politik, i cili padyshim jep arsye për optimizëm më të madh, është një hap i parë dhe i detyrueshëm i mirë, por jo i fundit”, tha Kyçyk. Ai beson se duhet punë konkrete në nivel të partive politike për ta bërë temën e Shengenit prioritet në muajt e ardhshëm, duke pasur parasysh se Holanda aktualisht është nën një qeveri tranzitore.
Sipas tij, baza e dytë e suksesit bullgar mund të jetë nxjerrja në pah e njerëzve që janë të suksesshëm në shoqërinë holandeze, njerëz nga kultura, arti, njerëz që merren me arsim, kanë kontribuar, kanë vlerë të shtuar në shoqërinë holandeze. “Ka qytetarë të tillë bullgarë. Unë njoh mjaft prej tyre. Ata mund të jenë zëdhënës të Bullgarisë”, tha eurodeputeti dhe shtoi: “Po, ne kemi pasur dështimet tona gjatë gjithë këtyre viteve të anëtarësimit në BE. Po, nuk kemi bërë gjithçka në mënyrën ndoshta më korrekte kur flasim për shtetin e së drejtës. Por ka gjithashtu përparim, raporton KE. Ka një dëshirë për ndryshime të rënda kushtetuese që të hyjnë thellë në sistemin e drejtësisë. Ata i japin një përgjigje frikës së shoqërisë holandeze”, u shpreh Kyçyk. Si shtyllë të tretë, ai potencoi komunikimin aktiv me shoqërinë në Holandë, duhet të binden edhe pse është e rëndësishme që Bullgaria të mos mbetet jashtë Shengenit.
