Shpejtësia dhe shkalla e shpërthimit të dhunës e ka befasuar Izraelin dhe botën, por si mund të përshkallëzohet konflikti?
A do ta pushtojë Izraeli Gazën?
Izraeli ka disa opsione për të reaguar ndaj sulmit. E para, sulmet ajrore, janë duke u zhvilluar. Forcat ajrore të Izraelit, siç janë avionët luftarakë me pilot, ashtu edhe drone, i kanë goditur objektivat në Gaza.
Opsioni i dytë është një ofensivë e madhe tokësore me divizione të blinduara që shkatërrojnë infrastrukturën e Hamasit. Izraeli po grumbullon trupa për një fushatë të tillë, por do ta zgjedhë momentin për t’i vendosur ato me kujdes, pasi luftimi në një mjedis të dendur urban si Gaza – afërsisht sa madhësia e Ishullit të ëight dhe me një popullsi prej 2.3 milionë banorësh – është i ngadalshëm, i vështirë dhe do të rezultojë në viktima të shumta.
Ndërkohë, Izraeli mund të kryejë operacione të vogla të forcave speciale, duke i eliminuar liderët ose objektivat e Hamasit me rëndësi të madhe dhe në veçanti, nëse ka vendndodhje, duke u përpjekur t’i shpëtojë robërit izraelitë. Ka të ngjarë që Izraeli t’i përdorë të gjitha këto opsione.
A është i rëndësishme përzgjedhja kohore?
Hamasi thuajse me siguri e ka planifikuar sulmin për ta shfrytëzuar festivalin hebre të Simchat Torah, kur shumë ushtarë do të kishin qenë me leje dhe izraelitët po mblidheshin për ngjarje fetare dhe muzikore. Qindra u vranë nga Hamasi në një ngjarje të tillë në jug të Izraelit.
Kjo datë mund të jetë zgjedhur gjithashtu për t’i bërë jehonë hapjes së Luftës së Yom Kipurit, e luftuar për gati tre javë nga 6 tetori 1973, kur ushtritë e Egjiptit dhe Sirisë e zunë Izraelin në befasi në ditën më të shenjtë të kalendarit hebre.
Disa zyrtarë të inteligjencës izraelite kanë sugjeruar kohët e fundit se trazirat politike dhe protestat e përhapura kundër programit kundër gjykatës supreme të qeverisë Netanyahu mund t’i kenë tunduar gjithashtu armiqtë për të përfituar nga mosmarrëveshjet sociale.
Cilat janë shpresat për pengjet?
Të vdekur apo të gjallë, dhjetëra izraelitë që u rrëmbyen dhe u dërguan në Gaza mund të jenë pazare të vlefshme për Hamasin. Ajo dhe organizata të tjera terroriste në të kaluarën kanë mbajtur trupa, duke përfshirë edhe ushtarë, dhe kanë pretenduar se ata kanë qenë ende gjallë për qëllime shkëmbimi. Ata që mbahen ndoshta do të shpërndahen në vende të fshehta, të izoluara, pasi Hamasi e di se Izraeli do të përpiqet t’i shpëtojë ose t’i rimarrë.
Nëse përvoja e kaluar është diçka që duhet marrë në konsideratë, Hamasi do të përpiqet t’i mbajë të sigurt dhe mirë ata që mbesin të gjallë. Tani ato janë asetet më të vlefshme të saj dhe mund të shkëmbehen potencialisht për lirimin e palestinezëve të mbajtur nga Izraeli duke përdorur fatin e tyre të panjohur për të ushtruar presion ndaj familjeve të tyre dhe përmes tyre shoqërisë izraelite.
Si do të duken tash e tutje marrëdhëniet e Izraelit me fuqitë rajonale dhe lidhur me procesin më tëgjerë të paqes në Lindjen e Mesme?
Marrëveshjet e Abrahamit – marrëveshjet e nënshkruara nga Izraeli tri vjet më parë me Emiratet e Bashkuara Arabe, Marokun dhe Bahreinin – i kanë rezistuar raundeve të mëparshme të luftës në Gaza dhe ndoshta do t’i mbijetojnë këtij. Regjimet arabe pro-perëndimore kanë marrë një vendim strategjik për të punuar hapur me Izraelin dhe kjo nuk do të ndryshojë.
Marrëveshja më e madhe në horizont është ajo që Izraeli ka shpresuar ta nënshkruajë (me ndërmjetësimin amerikan) me Arabinë Saudite. Sauditët nuk janë përkrahës të Hamasit, të cilin ata e shohin si një burim trazirash në rajon, por një luftë në shkallë të gjerë në Gaza do të lë anash për pak kohë negociatat delikate dhe sauditët nuk do të duan të shihen si komodë të tepërt. Ndërkohë që civilët palestinezë vdesin. Për sa i përket “procesit të paqes” midis Izraelit dhe palestinezëve, ai ka qenë inekzistent prej vitesh. Për sa kohë ishte, Autoriteti Palestinez, i dominuar nga Fatah, ishte i përfshirë. Por Fatah është lënë mënjanë dhe nuk ka gjasa të luajë ndonjë rol të madh në muajt e ardhshëm.
A është Irani përfundimisht përgjegjës?
Irani është sponsori kryesor i Hamasit dhe burimi i fondeve, armëve dhe ekspertizës. Përfaqësuesi kryesor i Iranit në rajon, Hezbollahu i Libanit, po i pret liderët e Hamasit në Bejrut dhe po koordinohet ngushtë me ta.
Pa dyshim, Irani ka një interes të madh që kjo luftë të ketë sukses, si për ta dobësuar armikun e tij dhe ndoshta për të prishur bisedimet izraelito-saudite. Megjithatë, ndërsa nuk do të jetë befasuese për askënd nëse iranianët janë të përfshirë, nuk ka asnjë provë të qartë deri më tani se Irani po planifikonte ose po e udhëhiqte sulmin.
Hamasi në të kaluarën ka treguar se është i pavarur, me axhendën e vet dhe, në këtë rast, ka objektivat e veta – kryesori ndër to të mbajë të burgosur izraelitë. Nëse ata ia dalin, do të vendosë statusin e tyre si lëvizja e shquar palestineze, duke e eklipsuar njëkohësisht Fatahun.
