Në Kuvend sot do të mbahet një seancë nga Komisioni për çështje ekonomike, punë dhe politikën energjetike. Gjatë seancës, ky Komision do të shqyrtojë Raportin përfundimtar mbi auditimin e performancës me temën “Efektiviteti i masave për parandalimin e shpërnguljes së kuadrove të arsimuar lartë dhe të kualifikuar”, përgatitur nga Enti Shtetëror i Revizionit. Në raportin e saj, ESHR konstaton se, pas auditimit të kryer dhe metodologjisë së aplikuar, provat e mbledhura japin besim se aktivitetet e Qeverisë, si bartëse e politikave për menaxhimin e migracionit, nuk janë efektive në uljen e shpërnguljes së kuadrove të arsimuar lartë nga vendi. Vlerësimet nga analiza e ekspertit të angazhuar nga ESHR tregojnë se nga viti 2013 deri në 2021, në mesatare çdo vit largohen rreth 2,500 kuadro me arsim t; lartë, për të cilat shteti investon në mesatare rreth 5 miliardë denarë çdo vit, ose gjithsej 44,7 miliardë denarë gjatë periudhës së analizuar. Është theksuar se shpërngulja e kuadrove të arsimuar e kushton vendin 0,8 përqind të BPV-së vjetore. Efekti i përgjithshëm i kostos së mundësisë në lidhje me humbjen e BPV-së që nuk është gjeneruar për shkak të emigracionit vjetor të popullsisë është vlerësuar në 5,15 përqind të PBB-së çdo vit. Nëse kësaj i shtohet investimi real i humbur në arsimimin e këtyre kuadrove, i cili në mesatare përbën 3,19 përqind të PBB-së vjetore, efekti negativ ekonomik total reflekton një humbje prej 8,34 përqind të PBB-së çdo vit, thotë raporti.
Nga ESHR theksojnë se pas skadimit të periudhës së vlefshmërisë së Strategjisë Kombëtare për lidhje dhe bashkëpunim me kuadro të arsimuar dhe të kualifikuar 2013-2020, nuk është miratuar një dokument strategjik i ri që trajton problemin e shpërnguljes së trurit, përkatësisht një strategji gjithëpërfshirëse për migracionin ekonomik, me masa dhe aktivitete për uljen e shpërnguljes së kuadrove të arsimuar, që do të reduktonte edhe efektet negative në fushën e zhvillimit ekonomik të vendit dhe aktivitetet kërkimore-shkencore. Masa nga Strategjia nuk janë zbatuar plotësisht. Nuk është krijuar një sistem funksional për ndjekjen dhe menaxhimin e emigracionit intelektual dhe një bazë të dhënash gjithëpërfshirëse për emigracionin nga vendi. Mungojnë analizat për krijimin real të politikës së regjistrimit, të orientuar drejt përputhjes së ofertës dhe kërkesës, dhe mënyra e vendosur për studim të ciklit të dytë dhe të tretë në vendet e huaja nuk ofron shfrytëzim efikas të mjeteve të paguara dhe përfitimeve për shtetin. Monitorimi i zbatimit të masave dhe aktiviteteve nga Strategjia nuk është vendosur, as nuk është bërë vlerësimi i efekteve nga zbatimi i masave, theksojnë nga Enti Shtetëror i Revizionit. Nga Enti Shtetëror i Revizionit rekomandojnë që universitetet publike dhe fakultetet të shqyrtojnë mundësitë për përmirësimin e funksionalitetit të Qendrave për Karrierë përmes alokimit të mjeteve financiare për realizimin e aktiviteteve të parashikuara, me qëllim lidhjen e sektorit privat me studentët. Të koordinojnë me organet përkatëse dhe institucionet e arsimit të lartë për të ndërmarrë aktivitete për vazhdimin e aktiviteteve të filluara për zhvillimin dhe funksionimin e Observatorit të Aftësive. Të ndërmarrin aktivitete për përgatitjen e programeve për njohjen dhe kultivimin e talenteve. Të miratojnë një program për investime në infrastrukturë për punë kërkimore-shkencore. Të krijojnë një regjistër elektronik të kërkuesve në vend dhe jashtë (nauka.mk) dhe të miratojnë një rregullore për formën, përmbajtjen dhe mënyrën e mbajtjes së regjistrit, thuhet në raportin Enti Shtetëror i Revizionit.
