Për dhjetë vitet e fundit numri i studentëve në vendin tonë është zvogëluar për 7.043, ose për 12 %, thuhet në hulumtimin e Qendrës për Komunikime Qytetare (QKQ). Rënie më të madhe prej 11.150 studentësh, pra për 22 %, ka në universitetet shtetërore. Për dallim nga kjo, ka 4.054 ose 56 % më shumë shumë studentë në universitetet private. Në institucionet e arsimit të lartë fetar ka 53 ose 20% më shumë studentë.
Numri i studentëve në vendin tonë ka arritur nivelin më të ulët në pandeminë e vitit 2020/21, në vetëm pak më shumë se 50 mijë. Pas një rritjeje në dy vitet e ardhshme shkollore, numri i përgjithshëm i studentëve sërish ka shënuar rënie në vitin e kaluar akademik.
Rritje ka në institucionet e arsimit të lartë privat dhe fetar, ndërsa në ato shtetërore, për dallim nga nga rënia e madhe dhe e vazhdueshme, rritje ka vetëm në fakultetin e mjekësisë dhe të informatikës.
Numri i studentëve në universitetet shtetërore ka qenë në rënie të vazhdueshme gjatë dhjetë viteve të fundit dhe nga pothuajse 52 mijë studentë të dikurshëm, tani ka rënë në pak më shumë se 40 mijë.
Humbësi më i madh në përgjithësi është universiteti më i madh shtetëror, Universiteti “Shën Kirili dhe Metodi” në Shkup (UKM), ku për dhjetë vjet ka pothuajse 5.000 studentë më pak. Në këtë drejtim, në shifra absolute, më së shumti studentë ka humbur Fakulteti Ekonomik në Shkup, 2.273, Fakulteti Filologjik 1.844 studentë dhe Fakulteti i Ndërtimtarisë, 689.
Sa i përket rënies së numrit të studentëve të shprehur në përqindje, nga fakultetet e UKM-së numër më të madh të studentëve ka humbur Fakulteti i Pylltarisë – 69%, pastaj Fakulteti Filologjik i cili ka humbur 64% të studentëve, pastaj Fakulteti i Inxhinierisë së Ndërtimit me një humbje prej 62%, Fakulteti i Bujqësisë me 60% dhe Fakulteti Juridik – 55%.
Për dallim nga të 23 fakultetet e UKM-së, vetëm katër prej tyre kanë më shumë studentë, krahasuar me numrin e studentëve dhjetë vite më parë. Rritja më të madhe ka në FSHIIK, 3.081 studentë ose 188% më shumë studentë. Pastaj vjen Fakulteti i Mjekësisë me 1.037 ose 55% më shumë studentë, si dhe Fakulteti i Farmacisë me 106 ose 18% më shumë studentë dhe Fakulteti i Dizajnit me 43 ose 10% më shumë studentë.
Numri i përgjithshëm i studentëve në institucionet private të arsimit të lartë nga viti në vit ndryshon, edhe pse në përgjithësi, në vitin e kaluar akademik ka pasur 4.054 studentë, që është 56% më shumë se dhjetë vjet më parë. Atje më së shumti nxënës ka pasur në vitin akademik 2022/23, kur është regjistruar edhe rritja më e madhe vjetore, ndërsa më pak ka pasur në vitin akademik 2018/19.
“Nëse dhjetë vjet më parë kishte jo më pak se 19 mijë studentë të saporegjistruar, tani numri i tyre është rreth 15 mijë. Në vetëm dhjetë vite akademike, numri i përgjithshëm i studentëve të regjistruar në vitin e parë ka rënë për 3.612, pra për 19%. Më pak studentë të vitit të parë janë regjistruar në vitin pandemik 2020/21, dhe atë pak më shumë se 12 mijë. Që atëherë, pra në tre vitet e fundit, është vënë re një rritje e vazhdueshme e numrit të studentëve të regjistruar në vitin e parë te ndonjë nga institucionet e arsimit të lartë në vend”, thuhet në hulumtim.
Sa i përket numrit të studentëve në vitin e parë, ka dallime të mëdha mes arsimit të lartë publik dhe atij privat.
E para, në dhjetë vitet e fundit, numri i studentëve të regjistruar në institucionet e arsimit të lartë shtetëror ka shënuar një rënie prej 4.168 studentësh ose 26%, ndërkohë që ky numër në institucionet e arsimit të lartë privat është rritur për 550 studentë ose 19.4%.
E dyta, për dallim nga universitetet shtetërore, të cilat në vitin akademik pandemik kishin numrin më të ulët të studentëve të saporegjistruar, për herë të parë nën 10 mijë, ato private regjistruan një rritje të studentëve në vitin e parë të atij viti.
E treta, universitetet publike filluan të tërheqin më shumë studentë vitin e kaluar, kur numri i studentëve të regjistruar në vitin e parë u kthye në nivelet e para pandemisë, ndërsa universitetet private panë një rënie të lehtë të numrit të studentëve të regjistruar në vitin e parë në krahasim me vitin e deritanishëm shkollor rekord 2022/23.
Sa i përket fakulteteve fetare, tek të dy, Fakulteti Teologjik Ortodoks dhe Fakulteti i Shkencave Islame, është shënuar një rritje të numrit të përgjithshëm të studentëve në dhjetë vitet e fundit, por vetëm për 2,5% në atë ortodoks, ndërsa në atë islam për 27%. Sa i përket numrit të studentëve të saporegjistruar, krahasimi i periudhës dhjetëvjeçare tregon se në Fakultetin e Teologjik Ortodoks ka një rënie të studentëve të vitit të parë për 17%, ndërsa në Fakultetin e Shkencave Islame ka një rritje të interesit për të studiuar për 21%.
Të gjitha universitetet shtetërore, përveç atij të themeluar kohëve të fundit – “Nënë Tereza” në Shkup, kanë shënuar rënie të numrit të studentëve të sapo regjistruar në krahasim me numrin e dhjetë viteve më parë.
Shprehur në përqindje, rënie më të madhe të interesit për të studiuar në dhjetë vitet e fundit ka në Fakultetin e Edukatës Fizike, ku numri i studentëve të saporegjistruar për këtë periudhë është përgjysmuar.
Në Universitetin e Manastirit “Sh. Kliment Ohridski” ka një rënie të studentëve të sapo regjistruar në dhjetë vitet e fundit në të gjitha fakultetet, me përjashtim të Fakultetit të Pedagogjisë, ku tani ka 33% më shumë studentë të vitit të parë se dhjetë vjet më parë. Rënie më e madhe e numrit të studentëve të regjistruar është shënuar në Fakultetin Teknik -Teknologjik – Veles, 86%, në Fakultetin Juridik – Kërçovë, 69% dhe në Fakultetin e Veterinarisë, 67%.
Në “Goce Dellçev” në Shtip ka dy fitues dhe humbës më të mëdhenj. Rënia më e madhe për 666 studentë të saporegjistruar është regjistruar në Fakultetin e Turizmit dhe Biznes-Logjistikës, ndërsa rritja më e madhe e studentëve të saporegjistruar është regjistruar në Fakultetin e Mjekësisë, 636 studentë më shumë se dhjetë vjet më parë.
Situata është e ngjashme edhe në Universitetin Shtetëror të Tetovës. Edhe atje krahasuar me dhjetë vjet më parë, numër më të madh të studentëve të regjistruar në vitin e parë ka në Fakultetin e Mjekësisë, 723. Për dallim nga kjo, rënia më e madhe e numrit të studentëve të vitit të parë, krahasuar me dhjetë vjet më parë, është regjistruar në Fakulteti Juridik, dhe atë për 517 studentë më pak.
Për dallim nga rënia e numrit të studentëve, numri i mësimdhënësve dhe i bashkëpunëtorëve po rritet. Vetëm në dhjetë vitet e fundit, numri i kuadrove në universitete është rritur për më shumë se 1.000, pra për një të tretën.
Në universitetet shtetërore ka 26% më shumë punonjës se dhjetë vjet më parë, pra 786 mësimdhënës dhe bashkëpunëtorë më shumë. Nga ana tjetër, tek ato private, numri i punonjësve është rritur për 281 persona, pra për 45%.
Nga të gjitha universitetet në vend rritje më e madhe e numrit të punonjësve universitar është regjistruar në Universitetin Shtetëror në Tetovë, ku tani për dallim me dhjetë vjet më parë ka 453 mësimdhënës dhe bashkëpunëtorë më shumë, që është një rritje prej 128%. Po në këtë universitet, për të njëjtin dhjetëvjeçar, numri i studentëve ka rënë për 5%, ndërsa numri i studentëve të saporegjistruar për 23%. Nga universitetet shtetërore, një rënie të lehtë të numrit të punonjësve, krahasuar me dhjetë vjet më parë, është regjistruar në Universitetin e Manastirit “Sh. Kliment Ohridski” për 3% dhe në atë të Ohrit “Sh. Apostulli Pal” për 38%. Në UKM në Shkup ka rritje të numrit të punonjësve për 13%, ndonëse në të njëjtën kohë dhe për të njëjtën periudhë ka një rënie të numrit të studentëve për 19%, ndërsa të studentëve të sapo regjistruar për 34%.
