Shkruar nga Clara Underdahl / Danimark,
Përkthyer në shqip nga stafi diasporapress.dk
Në vetëm pak vite, Shqipëria ka kaluar nga të qenit vendi më i mbyllur në Europë në një destinacion tejet popullor udhëtimi. Ja gjashtë arsye të mira pse duhet të keni parasysh nëse udhëtimi juaj i ardhshëm duhet të jet Shqipëria.
Verën e kaluar, disa miq thanë se donin të hiqnin dorë nga destinacionet e zakonshme të udhëtimit si Italia dhe Franca dhe në vend të tyre të shkonin në Evropën Juglindore. Ata përmendën Shqipërinë dhe mendova se ishte një destinacion argëtues udhëtimi. Nuk dija shumë për vendin – përveç parahistorisë së tij me komunizmin dhe izolimin, dhe kjo nuk më vlonte saktësisht ethet e udhëtimit. Por dy javë më vonë, dolën fotot dhe videot e para nga udhëtimi i tyre. Isha i befasuar, por më së shumti ziliqar. Imazhet e plazheve të gjata me rërë, maleve të mëdha dhe perëndimit të diellit të nxehtë më bënë të mendoj: A duhet të shkoj në Shqipëri? Nuk pata kohë të mbaroja mendimin përpara se në Instagram timin të dilninë video dhe foto për Shqipërinë. Dominonin ‘Maldivet e Evropës’ dhe ‘Ky nuk është Bali, por Shqipëria’ dhe para se ta kuptoja, unë dhe gjysma ime më e mirë kishim rezervuar bileta avioni. Ne u larguam këtë verë dhe e vodhëm Shqipërinë për gati katër javë. Dhe nuk ishim të vetmit. Shqipëria është kthyer në një nga destinacionet më të njohura të udhëtimit – veçanërisht nëse ndiqni rrjetet sociale, ku vendi po reklamohet si kurrë më parë me premtimin se nuk duhet të jetë shumë larg parajsës. Këtu janë gjashtë arsye të mira për të ndërruar Liqenin e Komos me Gadishullin Ballkanik.
1. Sepse Shqipëria ka një histori të pasur Nuk ka qenë gjithmonë kështu. Shqipëria ishte për një periudhë 44-vjeçare nën sundimin komunist, dhe më së shumti e njohur si vendi më i mbyllur në Evropë, ku çdo gjë, nga drejtimi i makinës private deri tek udhëtimet turistike, ishte i ndaluar. Pas vdekjes së diktatorit Enver Hoxha dhe rënies së regjimit komunist në vitin 1985, u fut demokracia. Fillimisht, ajo nuk ndryshoi statusin ekonomik të vendit dhe rreth 40 për qind e popullsisë së Shqipërisë zgjodhi të emigronte. Por në vitin 2009, Shqipëria u bë pjesë e NATO-s dhe vendi filloi të investonte në turizëm. Një shenjë e dukshme e kësaj periudhe janë, ndër të tjera, më shumë se 137,000 bunkerët që janë ende të shpërndarë në të gjithë vendin dhe që dëshmojnë paranojën e Hoxhës për sulmet pas Luftës së Dytë Botërore. Por muzetë dhe monumentet e shumta të Shqipërisë dëshmojnë gjithashtu kohët e errëta dhe periudhën e izolimit.
2 Në qytetin malor të Gjirokastrës, i cili është në listën e trashëgimisë botërore të UNESCO-s, mund të vizitoni muzeun etnografik, i cili dikur ka qenë shtëpia e fëmijërisë së diktatorit, por duke qenë se kishim një kohë të shkurtër në qytet, kemi pasur prioritet të hedhim një vështrim të shkurtër në muzeu i tunelit, i cili ekspozon artefakte nga Lufta e Ftohtë – gjithçka nga helmetat dhe armët deri te uniformat dhe kartolinat. Nëse dëshironi të provoni një alternativë ndaj muzeve, rezervoni një turne falas në këmbë. Ne e bëmë atë në Tiranë – u bë me një udhërrëfyes anglishtfolës dhe zgjati disa orë. Në shëtitjen në qendër të Tiranës, na treguan histori dhe anekdota nga vitet e izolimit të Shqipërisë dhe na treguan vendbanimin e dikurshëm të diktatorit. Këtu, udhërrëfyesi ynë tha, ndër të tjera, se qeveria po mendon ende nëse do ta prishë shtëpinë, ta kthejë në muze apo ta japë me qira si Airbnb. Gjatë rrugës, udhërrëfyesi ynë vuri në dukje atraksionet kryesore të Tiranës, arkitekturën dhe pikat lokale ku mund të shijonim ushqime dhe pije të mira, dhe ndiheshim sikur kishim pak më shumë nga Shqipëria dhe historia e Tiranës nën lëkurë.
3. Sepse Shqipëria është qafa e madhe malore dhe shtigje dredha-dredha ecjeje Shqipëria ka shumë zona natyrore që e bënë aparatin tim të punojë jashtë orarit dhe hapësirat e ruajtjes sime të pakësohen. Vendi njihet, ndër të tjera, për qafat malore në pjesën veriore të vendit, ku turistët vijnë për të ecur. Me të mbërritur në kryeqytetin Tiranë, hipëm me Ford-in tonë të marrë me qira menjëherë në veri drejt Shkodrës. Një qytet që është relativisht afër zonës malore të Prokletijes, lumit të madh Liqeni në Komanit dhe që është pikërisht një akomodim i preferuar për turistët që duan të shkojnë në një udhëtim ditor në Parkun Kombëtar të Thethit. Si ne.
4 Një mëngjes herët u nisëm nga Shkodra drejt qytetit malor të Thethit dy orë larg. Me çizmet e ecjes, çantat e shpellës dhe muesli baret e një shpelle, u nisëm mes qafave të mëdha malore, nëpër livadhe të mëdha dhe nëpër shtigje gjarpëruese përgjatë lumit të fuqishëm Shalë. Në fillim ecnim krah për krah me turistë të tjerë, por shpejt u shpërndamë në të gjitha erërat. Synimi ynë me këtë ecje njëditore prej 17-19 kilometrash ishte fenomeni natyror ‘Syri i Kaltër’, i quajtur ndryshe Syri i Kaltër – një burim me ujë të kristaltë në nuancat blu dhe jeshile.
5 Në Shqipëri janë dy vende me ‘Syrin e Kaltër’. Njëra është afër Thethit, tjetra në Ksamil. Duket kaq tërheqëse saqë shumë zhyten në ujë – edhe ne e bëmë. Por – nuk është aspak e këndshme. Uji vjen nga malet aty pranë dhe është shumë i ftohtë. 3. Sepse Shqipëria ka plazhe për të gjitha nevojat Nëse jeni tipi që dëshironi të bëni yll deti në plazh ndërsa pini pije dhe rilexoni ‘Arti i të ndyrëve të mos kujdeseni’, atëherë ka gjithashtu shumë mundësi për këtë. Shqipëria ka disa plazhe përgjatë rivierës shqiptare. Plazhi i parë që vizituam ishte Plazhi në Currilave, një plazh me guralecë në qytetin port të Durrësit. Arritëm të shtunën kur kishte shumë njerëz – kryesisht familje vendase me fëmijë që luanin muzikë, hanin drekë dhe ndërtonin kështjella me rërë. E vetmja e keqe ishte se uji nuk ishte aq i pastër si kristal, siç ishim mësuar në plazhet e tjera.
6 Plazhi tjetër ku u vendosëm është në jug në qytetin e vogël bregdetar të Himarës. Pritësi i hotelit na kishte rekomanduar Potam, i cili është një përzierje plazhi me rërë dhe gurë. Kishte shumë pak njerëz këtu dhe ndjenja e bujarisë u shfaq shpejt – një plazh për ju që dëshironi të fusni kokën në një libër nën zhurmën e valëve. Uji ishte blu, i qetë dhe i kthjellët, dhe disa ngritën snorkelet e tyre dhe eksploruan shtratin shkëmbor të detit.
7 Kur thua Shqipëri, nuk mund të shmangësh plazhet e Sarandës dhe Ksamilit, të cilat në Instagram quhen Bali dhe Maldive të Evropës. Plazhet janë të këndshme, por ndjenja e bujarisë nuk ishte e habitshme. Sidomos në Ksamil, plazhi i përmendur i Plazhit ishte i mbushur plot me njerëz, karrige plazhi të shtrenjta (150 korona për karrige) dhe kafshë plazhi në ngjyrë pastel. Por nëse jeni një kafshë e festës dhe ju pëlqen një atmosferë në klub plazhi, ky mund të jetë vendi për ju. Megjithatë, herë pas here do të rekomandoja të shikoni pak nga Ksamili dhe Saranda dhe të vizitoni plazhet më intime si Plazhi i Pasqyrave dhe Shpella e Pëllumbave. Plazhe guri në gjire të vegjël, ku dallgët janë të larta dhe ku vendasit thithin diellin në shkëmbinjtë e pjerrët dhe në karriget e plazhit me vija. 4. Sepse vendasit janë mikpritës dhe zemërmirë Populli shqiptar është në ligën e tij përsa i përket mikpritjes. Duke qenë se turizmi është diçka që ka filluar të mbijë vetëm vitet e fundit, vendasit nuk janë lodhur ende nga mbikonsumimi i turistëve, pritjet e kateringut dhe zakonet e çuditshme ‘më lër të rezervoj një shezlong në orën 05:30’. Vendasit qëndrojnë me krahë hapur dhe buzëqeshje të mëdha (lloji i sinqertë). Ne rezervuam dy netë me një familje shqiptare në qytetin e plazhit të Durrësit. Kur mbërritëm, na ofruan tortë dhe kafe turke dhe më pas na çuan në ullishtat e familjes, ku me pasion na treguan për bujqësinë e tyre, ndërsa ne zgjidhnim perimet për darkën. Në shtëpi, nëna filloi me menunë e madhe dhe shërbeu një vakt tradicional shqiptar, i cili përfshinte ferges me piper dhe djathë, qofte shqiptare, të quajtura edhe qofte, byrek dhe tarator (dip a la tzatziki).
8 Këtu u ulëm dhe përtypëm gatime të ndryshme, ndërsa ajo më falenderonte me cigaret dhe gëzimin e oreksit të të dashurit. Pas ngrënies, djemtë e ftuan të dashurën time në një lojë futbolli, dhe unë qëndrova me nënën në tarracë. Dhe këtu u ulëm – dy gra me një diferencë moshe 30-vjeçare, të qeshura me zë të lartë dhe rrotullimi i saj në shtëpi. “Duhet të ktheheni sërish vitin tjetër”, dëgjoi zëri monoton në telefon.
9. Sepse kuzhina shqiptare është një shkrirje e disa traditave Kuzhina shqiptare është tradicionale, e thjeshtë dhe josnobe. Le të zhytemi në disa gatime shqiptare: Diçka që e kemi porositur shpesh, varqofte, qofte shqiptare, të cilat bëhen me mish viçi, pule ose qengji dhe shpesh skuqen. Për më tepër, ne morëm një sallatë fshatare, si dhe bukë të sheshtë dhe ferge, një zhytje që u bë shpejt një mjet në vaktet tona, dhe që përbëhet nga piper i kuq, domate, qepë, një formë gjizë e thatë dhe kos. Një tjetër pjatë tradicionale, ose ndoshta më mirë meze është byreku, të cilit i kam deklaruar disa herë dashurinë gjatë udhëtimit. Një byrek i bërë me brumë filo dhe i disponueshëm, ndër të tjera, me spinaq dhe djathë (i preferuari im!) ose me mish të grirë, qepë dhe djathë. Mund ta blini pothuajse në të gjitha furrat e bukës dhe kafenetë, gjë që është e mrekullueshme për të kënaqur urinë e vogël pas një dite të gjatë në plazh. Hera e parë që kam shijuar byrekun ka qenë në Himare nga furra e vogël Furre Himare. I mprehtë dhe mëkatar. Nëse nuk vini në Himarë për plazh, ejani për byrekun e tyre!
10 Edhe pse u shita me ushqime shqiptare, nuk mund ta kapërcej faktin që ishte edhe i rëndë ndonjëherë. Prandaj, u befasuam këndshëm kur na kuptoi se edhe shqiptarët përqafuan gjerësisht kulturën ushqimore nga zona e Mesdheut dhe Lindja e Mesme. Nuk kisha pritshmëritë më të mëdha për shkrirjen shqiptare me kuzhinën italiane, por dyshimet e mia u turpëruan. Sidomos kur vizituam restorantin Taverna Fish Filipi në Sarandë. Një restorant peshku që ushqehej edhe me pica dhe makarona. Ishte pa dyshim shërbimi më i keq që kam përjetuar në një kohë të gjatë (ne pritëm një orë për të marrë një tavolinë dhe pushimi i kamarierit tonë ishte i strukur pranë ndeshjes së tavolinës sonë të pirjes së duhanit). Por makaronat e mia vongole më futën në koma ushqimore dhe betohem se dëgjova të dashurin tim duke gumëzhuar ‘Por ti volaré’ kur ai shijoi linguine e tij me gaforre. 6. Sepse ju merrni shumë për paratë tuaja Çmimet në Shqipëri janë relativisht të ulëta. 100 lekë janë afërsisht 7 korona daneze, dhe kjo do të thotë që ju mund të jetoni relativisht mirë pa u ndjerë e grabitur. Kafeja është e shtrenjtë në Danimarkë, kështu që ne e pamë si një luks të madh që çdo mëngjes të rrëmbenim një latte të madhe nga një nga kafenetë aty pranë për 10-15 korona. Nëse nuk e lëshoni dot qumështin e tërshërës dhe pluhurin matcha, mund t’i drejtoheni zinxhirit shqiptar të kafesë Mon Cherie – këtu, megjithatë, kafeja kushton rreth 25 korona.
11 Në Shqipëri do të gjeni edhe restorante në të gjitha kategoritë e çmimeve. Nëse do të hani një vakt në një restorant relativisht të lirë që përbëhet nga një pjatë mishi, një sallatë, bukë dhe një zhytje, mund të prisni të kurseni rreth 40-50 korona për vakt. person. Dhe me siguri do të jeni të ngopur, sepse porcionet janë shpesh të mëdha. Për të shuar etjen, mund të blini gjysmë litër verë për rreth 35 korona ose një birrë të madhe të pijshëm për rreth 15 korona. Zakonisht porositëm hotel dhe akomodim gjatë rrugës dhe ishte e lehtë të gjeje akomodim me çmime të përballueshme. Në kryeqytetin Tiranë, për shembull, gjetëm një apartament të madh në mes të qytetit, me një tarracë edhe më të madhe me pamje nga qyteti dhe malet. Çmimi: afërsisht 300 DKK për natën. Ne Himare gjetem edhe nje apartament me ballkon, tarrace te madhe te perbashket dhe pishine me pamje panoramike. 260 DKK për Sleepover. Është një ide e mirë të kesh para në dorë – ose monedha ose euro. Ka ende shumë restorante, hotele dhe dyqane që nuk pranojnë karta.
