Serbia përpos që njihet si plaga e Ballkanit që vazhdon të rrjedh dhe asesi të kurohet për të vazhduar me progres rajonal, tani përmes raporteve të ndryshme po vërtetohet që këtij shteti përpos që i mungon demokracia vuan nga diskriminimi i tepruar i shprehur në forma të ndryshme. Mbase ligjërisht shumë çështje të rregulluara por praktikisht dështon në shumë aspekte, kur bie fjala për liritë fetare në Serbi raporti i Departamentit të shtetit Amerikan ka theksuar pengesat për njohje zyrtare kufizojnë ndjeshëm aftësinë e këtyre grupeve për të praktikuar lirshëm bindjet e tyre fetare. Kjo është dëshmi shtesë që në Serbi përpos që ka diskriminim etnik qartësisht është i shprehur edhe diskriminimi fetar.
Raporti i Departamentit të Shtetit Amerikan për liritë fetare në Serbi –
Kushtetuta garanton lirinë e besimit dhe fesë, duke përfshirë të drejtën për të ndryshuar fenë; ndalon themelimin e fesë shtetërore; parashikon barazinë e të gjitha grupeve fetare; dhe ndalon nxitjen e urrejtjes fetare. Udhëheqësit e dy organizatave myslimane të vendit vazhduan të thoshin se për shkak të një mosmarrëveshjeje midis organizatave të tyre, asnjëra nuk mund të përfaqësonte të gjithë komunitetin mysliman kur merrej me qeverinë, gjë që krijoi vështirësi gjatë përzgjedhjes së instruktorëve për kurset e fesë në shkollat publike. Ka pasur raste kur zyrtarë qeveritarë kanë përdorur terma që konsiderohen gjerësisht si sharje për të përshkruar shqiptarët etnikë, të cilët janë kryesisht myslimanë.
Në vitin 2022, Federata e Komuniteteve Hebraike zgjodhi Aleksandar Albahari si president të saj. Ministria e Drejtësisë, megjithatë, nuk ishte në gjendje të regjistronte Albahari si përfaqësues ligjor të federatës për shkak të një çështjeje ligjore lidhur me zgjedhjen e Igor Ginzberg në 2018 si president i federatës. Federata nuk bëri pagesat e kërkuara me ligj për të mbijetuarit e Holokaustit gjatë vitit për shkak të një bllokimi që buronte nga mosmarrëveshjet e lidershipit të federatës. Qeveria i dha një shumë të madhe parash Kishës Ortodokse Serbe (KOS) për rinovimin e tempullit të Shën Savës, për të cilin përfaqësuesit e disa grupeve fetare thanë se përbënte trajtim të privilegjuar të KOS-it. Gjatë vitit, autoritetet vazhduan t’u kthenin grupeve fetare pronat pa trashëgimtarë dhe të pakërkuara të konfiskuara gjatë Holokaustit dhe pronat fetare të konfiskuara në vitin 1945 ose më vonë. Qeveria vazhdoi të zhvillonte një qendër përkujtimore të Holokaustit në Staro Sajmiste, vendi i një kampi përqendrimi gjerman të kohës së Luftës së Dytë Botërore në Beograd.
Në fund të janarit, një individ i panjohur vizatoi një svastikë dhe një Yll të Davidit të kryqëzuar në stacionin e autobusit dhe në disa vende të tjera në Sombor. Më 30 janar, një person i panjohur vizatoi një svastikë dhe një Yll të Davidit të kryqëzuar në hyrje të varrezave hebreje sefardike në Beograd. Disa anëtarë të mediave dhe organizatave joqeveritare (OJQ) kritikuan një procesion gjatë të cilit pjesëmarrësit mbanin reliket e peshkopit të ndjerë të KOS Nikolaj Velimirovic, një antisemit dhe simpatizant i Hitlerit. Grupet nacionaliste përdorën mediat sociale për të përhapur mesazhe antimigrante dhe anti-myslimane. Shumë grupe fetare më të vogla dhe jotradicionale raportuan disa paragjykime publike dhe diskriminim ndaj anëtarëve të tyre. Kryetarja e Organit Rregullator të Medias Elektronike të vendit, Olivera Zekic postoi një fotografi të saj me uniformë naziste në profilin e saj në kanalin Telegram në dhjetor, duke thënë më vonë se ajo e bëri këtë “thjesht për provokim”. Sipas një analize të bërë nga Radio Evropa e Lirë, fotografia tregonte kokën e Zekiçit të fotoshopuar në një foto të ngjyrosur të Reinhard Heydrich, një nga arkitektët kryesorë të Holokaustit.
Për më tepër mbi raportin mund të lexoni KËTU.
“Atmosferë e mos ndëshkueshmërisë, abuzim e diskriminim” gjendjen e lirisë fetare në Serbi –
Ndaj këtij raporti nuk kanë qëndruar të heshtur faktori politik shqiptarë në Luginën e Preshevës, saktësisht Ragmi Mustafa, kryetar i Këshillit Kombëtar Shqiptar.
“Raporti Departamentit Amerikan i Shtetit për Liritë Fetare për vitin 2023 thekson angazhimin për pluralizmin, burokracinë dhe pengesat për njohje zyrtare kufizojnë ndjeshëm aftësinë e këtyre grupeve për të praktikuar lirshëm bindjet e tyre fetare. Minoritetet fetare, përfshirë myslimanët, hebrejtë dhe protestantët, vazhdojnë të përballen me diskriminim dhe ngacmime. Ky diskriminim shfaqet në forma të ndryshme, nga abuzime verbale dhe vandalizëm ndaj objekteve fetare deri te përjashtimi shoqëror”, ka shkruar Mustafa.
Ai mes tjerash ka vë në dukje faktin që edhe përkundër asaj që është e rregulluar ligjërisht liria fetare dhe praktikimi i saj sërish përballen me mungesë të harmonisë fetare dhe kjo krejt sipas Mustafas ndodhë për shkak të mungesës së ndëshkimeve të autoriteteve ligjore ndaj atyre personave apo grupacioneve që nxisin gjuhë të urrejtjes dhe shkaktojnë ngacmime fetare.
“Edhe pse korniza ligjore në Serbi teorikisht ofron mbrojtje të forta për lirinë e besimit, zbatimi i këtyre mbrojtjeve mbetet problematik. Raporti vë në dukje se disa grupe fetare minoritare hasin vështirësi në qasjen në mbrojtjen ligjore dhe shpesh autoritetet lokale nuk zbatojnë në mënyrë konsistente ligjin, duke krijuar kështu një atmosferë të mosndëshkueshmërisë për autorët e ngacmimeve dhe diskriminimit. Sfidë e mëdha mbeten për të siguruar të drejta dhe mbrojtje të barabarta për të gjitha komunitetet fetare. A thua sa bashkësi fetare janë në Luginë? Pse nuk theksohen problemet fetare me të cilat përballen shqiptarët e Luginës së Preshevës?”, ka përfunduar Mustafa.
Liria fetare është e garantuar me aktet ndërkombëtare të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut. Kujtojmë që, në Maqedoninë e Veriut kjo liri si e drejtë themelore është e garantuar edhe me Kushtetutë dhe me ligjin për lirinë fetare. Por, në realitet si qëndron situata me liritë fetare në Maqedoninë e Veriut. Raporti vjetor i Departamentit të Shtetit Amerikan për gjendjen me respektimin e lirive fetare në botë, në pjesën e Maqedonisë së Veriut e potencon ndryshimin ligjor të miratuar nga Parlamenti për ndalesën e regjistrimit dhe punës së entiteteve, të cilat bartin emra dhe simbole të nazizmit, nacioal-socializmit ose Rajhut të tretë ose janë të shoqëruar me intolerancë, urrejtje, fashizëm, në lidhje me përpjekjen për regjistrimin e klubeve bullgare. Prandaj, pasqyrën reale të gjendjes së lirive fetare e shpërfaq ky raport.
Historikisht populli shqiptar në Ballkan ka qenë shembull i tolerancës ndër-fetare dhe respektues i ushtrimit të lirisë fetare ndaj atyre që kanë respektuar rregullat fetare, pavarësisht se cilës fe i kanë takuar. Por, duhet të theksojmë se respektimi dhe toleranca fetare nuk varet vetëm prej shqiptarëve të cilët në numrin më të madh i takojnë besimit mysliman, qasje e njëjtë duhet të jetë edhe nga qytetarët e përkatësive të tjera etnike e fetare. Megjithatë, në RMV ka harmoni dhe mirëkuptim fetar mes qytetarëve të përkatësive të ndryshime fetare. /Zhurnal.mk
